Ilmu Mukhtalaf Hadis

Definasi : Iaitu satu ilmu yang menyatukan hadis-hadis yang bertentangan secara lahirnya.
Faedah mempelajari ilmu ini : Memahami bahawa riwayat yang sahih tidak akan bertentangan sesama sendiri.
Pembahagian Mukhtalaf :

1. Boleh disatukan : wajib mengamalkan kedua-duanya sekali.
2. Tidak boleh disatukan, caranya ialah :
   1. Nasikh wa Mansukh : jika didapati salah satunya (Nasikh) menghapuskan yang lain (Mansukh), yang menghapus diamalkan. Cara ini dapat diketahui dengan :
      • Penjelasan Nabi s.a.w :
      • Pendapat sahabat r.a :
      • Sejarah :
      • Ijmak :
   2. Tarjih :

1. Keadaan perawi :
2. Penerimaan hadis :
3. Cara meriwayat :
4. Mengikut waktu muncul hadis :
5. Lafaz khabar :
6. Hukuman :
7. Perkara luar :

Karya-karya dalam Ilmu Mukhtalaf Hadis :

1. ‘Ikhtilaf al-Hadis’ oleh as-Syafie’ (w204h).
2. ‘Takwil Mukhtalaf al-Hadis’ oleh Ibnu Qotaibah ad-Dainuri(w276h).
3. ‘Mushkil al-Athar’ oleh at-Tahawi (w321h).

‘Mushkil al-Hadis wa Bayanuh’ oleh Ibn Fawrak al-Ansari al-Asbahani(w406h).